De nieuwe lockdown en maatregelen vallen veel mensen zwaar. Al maanden doen we wat we kunnen en toch gaan we de jaarwisseling met een lockdown tegemoet. Of je het eens bent of niet met het beleid, allemaal zullen we er mee moeten omgaan zoals het komt. Wat kun je ondanks deze uitdagende omstandigheden doen, om zo hoopvol en veerkrachtig mogelijk door deze tijd te komen? Één van de opties is om bewust in je eigen ‘psychologische kapitaal‘ te investeren.
Psychologisch kapitaal bestaat volgens onderzoekers uit vier psychologische hulpbronnen:
- Self-efficacy (zelfeffectiviteit)
- Veerkracht
- Hoop
- Optimisme
In een eerder artikel (en in ons boek De Vitaliteitrevolutie) kun je lezen hoe je jouw veerkracht kan versterken met je timemanagement. In dit artikel zullen we kijken naar stappen waarin je hoop en optimisme kan versterken.
Hoop houden tijdens de nieuwe lockdown
Hoop en optimisme zijn belangrijke gevoelens omdat ze ons voortbewegen in tijden van onzekerheid of grote veranderingen. Dat geldt tijdens deze nieuwe lockdown natuurlijk voor bijna iedereen.
Als je regelmatig optimisme oefent, zul je merken dat er een (hernieuwd) basisvertrouwen kan ontstaan in jezelf en in het leven. Je weet niet hoe iets zal lopen, maar je voelt dat er hoop is op een goede toekomst.
Een belangrijke bron van optimisme komt ironisch genoeg uit je verleden, of wat wetenschappers ook wel prospectief geheugen noemen. Dit zijn herinneringen die je als verwachtingen of plannen vooruit projecteert in de tijd.
Als je verleden reden biedt tot een hoopvolle toekomst, zul je makkelijker je optimisme behouden in het hier-en-nu, zelfs als het allemaal even niet zo meezit. Daarom kan het goed zijn regelmatig terug te kijken op de gebeurtenissen uit je verleden die reden geven tot hoop.
Hoop en optimisme cultiveren
In de volgende vijf stappen kun je jouw lichaam, brein en geest bewust trainen in het versterken van jouw psychologische kapitaal als het gaat om hoop en optimisme. Deze stappen (Herken, Ervaar, Absorbeer en Link) zijn afkomstig uit ons boek De Vitaliteitrevolutie, waarin je nog veel meer oefeningen en tips kan vinden.
Je kan dit als een eenmalige reflectie doen, maar je kan het ook regelmatiger, bijvoorbeeld wekelijks, inzetten als een moment van bezinning waarbij je bewust investeert in je eigen psychologische kapitaal. Dit kan ook erg waardevol zijn om samen te doen met collega’s, vrienden of familie!
Stap 1. Herken:
Kijk eens terug op de tijdlijn van je leven en verzamel alle momenten die reden zijn tot optimisme en hoop voor de toekomst. Schrijf ze eventueel op in je notitieboek, journal of een app.
Dit kunnen momenten zijn waarop je het misschien zwaar hebt gehad maar er juist een goede afloop was. Of het kunnen momenten zijn waarin er goede dingen op je pad kwamen. Je kunt bijvoorbeeld terugdenken aan ontmoetingen, relaties, toevalligheden, plekken en andere situaties die destijds tot hoop hebben geleid of die een reden voor optimisme zijn als je erop terugkijkt.
Stap 2. Ervaar:
Terwijl je deze momenten naloopt kun je ze eventueel opschrijven in je notities als hulpbron voor de toekomst. Verder kun je ook hierbij weer nagaan wat je merkt in je lichamelijke gewaarwordingen, gevoelens en gedachten:
- Hoe ervaar je hier (een glimp of glinstering) van hoop en optimisme? Zit er bijvoorbeeld een plezierig gevoel ergens in je lijf aan verbonden? Verandert er iets in je houding?
- Geeft het een verbreding in je mentale belevingswereld? Zijn er nieuwe of andere gedachten en beelden die hierbij opkomen?
- Kijk je iets anders om je heen in het hier-en-nu, met meer perspectief, openheid of rust?
Stap 3. Absorbeer:
Of je nu kleine of grote gevoelens van hoop of optimisme hebt kunnen oproepen, geef jezelf een minuutje de tijd om die te laten bezinken.
Wat merk je nu in zijn geheel? Voel je dat dit onderdeel van je kan worden en met je meegaat in de toekomst?
Wat er ook op je pad komt, je hebt al zoveel meegemaakt wat een bron van hoop en optimisme kan zijn. Misschien voel je zelfs ergens een soort basisvertrouwen in het leven, dat er diep in jezelf of misschien zelfs buiten jezelf een bepaalde goedheid of steun is die je vertelt dat het in de toekomst goed zal komen.
Stap 4. Link:
Je kan na de derde stap als je wil al stoppen met deze oefening, als je puur wil investeren in je psychologische kapitaal.
Maar als je nog een stap verder wil gaan, dan kan het zijn dat je in deze oefening spontaan beelden zag van situaties waarin je even geen optimisme voelde, misschien juist hopeloosheid. Bijvoorbeeld tijdens deze nieuwe lockdown, waarin je je wellicht angstig, onzeker of onbestemd voelde. Een moment waarop je het even niet wist.
Wat gebeurt er als je deze negatieve ervaring in contact brengt met de positieve ervaring(en) en emotie(s) van optimisme of hoop? Of misschien ervaar je het meer in beelden, bijvoorbeeld als de balans tussen het donker en licht van je leven, of in symbolen, zoals een situatie die als een donkere tunnel voelt, maar waar je misschien ook een lichtpunt in kunt zien als je de gevoelens van hoop of optimisme erbij haalt.
Hoe je het ook ervaart, geef jezelf een paar momenten de tijd om de ‘pendelen’ tussen de ervaring van hoop of optimisme en de ervaring van onzekerheid of wanhoop. Houd hierbij de ervaring van hoop of optimisme steeds dichtbij en wat meer op de ‘voorgrond’ van je bewustzijn.
5. Laat los:
Merk op of je een verschil ervaart na deze oefening en zo ja, wat dat is. Eventueel kun je nog reflecties op papier zetten.
Sluit daarna af met een bewuste heroriëntatie op het hier-en-nu. Hoe ziet de wereld eruit na deze innerlijke reflecties? Geef je ogen de kans om gewoon de ruimte rond te kijken en op te merken wat je opvalt. Kijk je net even iets anders de wereld in? Zijn er voorwerpen of andere dingen die je nu helderder of bewuster waarneemt dan voor deze oefening? Geef jezelf de tijd voor deze heroriëntatie, zodat je de oefening voor nu kan afsluiten voor jezelf.
Deel de hoop met elkaar
Negatieve emoties zijn aanstekelijk, maar positieve emoties gelukkig ook. Ken je iemand die het moeilijk heeft deze dagen? Deel deze oefening met ze, of nog beter, doe ‘m zelfs samen! Want door met elkaar te reflecteren op krachtige emoties zoals hoop en optimisme kan deze oefening extra opbeurend en vitaliserend werken. En ik wens je verder veel hoop, optimisme en licht toe in deze tijd die erg donker kan zijn.
